Secara umumnya
pendidikan boleh dibahagikan kepada dua kategori. Kategori pertama ialah
pendidikan formal manakala kategori kedua ialah pendidikan tidak formal.
Pendidikan formal berlaku di sekolah dan institusi pendidikan sedangkan
pendidikan tidak formal berlaku melalui penglibatan ibu bapa, keluarga dan
masyarakat .
Perpaduan negara
merupakan satu daripada lima aspirasi sistem pendidikan Malaysia. Aspirasi ini
menekankan kepada sistem pendidikan yang menawarkan perkongsian pengalaman dan
nilai kepada kanak-kanak dengan menghargai kepelbagaian.
Dalam usaha memupuk
perpaduan dalam kalangan pelajar, sukatan pelajaran boleh diperkenalkan dengan
topik-topik bertemakan perpaduan yang menyentuh berkenaan hubungan etnik dan
agama dalam konteks masyarakat majmuk. Ini bertepatan dengan objektif khusus
pertama Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia 2013-2025 yang memberi penekanan
untuk “mengukuhkan perpaduan dalam kalangan murid”. Topik-topik perpaduan boleh
diserapkan dalam mata pelajaran sedia ada, seperti pendidikan moral dan
pendidikan Islam.
Menurut Pelan Pembangunan
Pendidikan Malaysia 2013-2025 (Pendidikan Prasekolah hingga Lepas Menengah),
kurikulum Pendidikan Agama Islam bagi murid Islam dan kurikulum Pendidikan
Moral bagi murid bukan Islam akan diperkukuhkan supaya merangkumi tumpuan yang
lebih kepada pemahaman tentang nilai-nilai perpaduan dan hubungan baik sesama
insan. Topik-topik berkenaan hendaklah dikaitkan dengan prinsip-prinsip Rukun
Negara.
Pembelajaran di dalam kelas adlah pembelajaran secara formal
Selain pendekatan
dalam bilik darjah, penerapan nilai-nilai perpaduan boleh diperkukuh melalui
aktiviti-aktiviti ko-kurikulum yang melibatkan aktiviti persatuan dan pakaian
beruniform seperti Pengakap, Pandu Puteri dan lain-lain, bersesuaian dengan
Rancangan Integrasi Murid untuk Perpaduan (RIMUP) yang disediakan oleh
Kementerian Pendidikan. Malahan, pendekatan melalui aktiviti-aktiviti di luar
bilik darjah yang berkonsepkan “experiential learning” dan menekankan amali
dipercayai lebih berkesan berbanding pembelajaran dalam bilik darjah.
Sehubungan dengan
itu, pelbagai aktiviti boleh dilaksanakan dengan melibatkan pelajar pelbagai
kaum dari sekolah yang sama mahupun dari sekolah yang berbeza berdasarkan
demografi di sesuatu tempat atau daerah. Dalam hal ini, Jabatan Pendidikan
Negeri (JPN), Pejabat Pendidikan Daerah (PPD) dan pihak pengurusan sekolah
harus berperanan untuk membolehkan aktiviti sedemikian dijalankan. Pihak
Jabatan Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional (JPNIN) juga perlu dilibatkan
agar inisiatif yang dilaksanakan adalah bersepadu dan mengambil kira pandangan
pelbagai pihak.
Malahan, sektor
swasta dan pertubuhan bukan kerajaan (NGO) juga boleh turut bekerjasama
berdasarkan sumber, kemahiran dan kemampuan masing-masing. Sebagai contoh, kem
muhibbah yang melibatkan aktiviti perkongsian budaya dan interaksi di antara
pelajar-pelajar di sekolah kebangsaan dan sekolah jenis kebangsaan Cina dan
Tamil boleh dilaksanakan di peringkat daerah atau pun negeri